اولین باری که واقعا جدی نشستم و استراتژی معاملاتی خودم را روی بازار سهام ایران پیاده کنم، فکر میکردم مهمترین انتخابم انتخاب سهم است. چند ماه بعد فهمیدم نصف دردسرم اصلا از انتخاب سهم نبود؛ از کارگزاری بود. سفارش هایی که دیر ثبت میشد، صف هایی که روی پنل من اصلا شبیه تابلو نبود، قطعی وسط بازار، و چیزهایی شبیه همین. این جمله را یک بار روشن بگم و بعد رویش تکیه کنم: اگر کارگزاری با استراتژی شما همخوان نباشد، بخشی از لبه معاملاتی شما در عمل از بین میرود، حتی اگر روی کاغذ همه چیز عالی باشد.
حالا سوال اصلی همین است: چطور بفهمیم یک کارگزاری برای استراتژی معاملاتی ما مناسب است؟ نه به شکل تئوری، واقعا در عمل و بر اساس داده و تجربه. توی این متن سعی میکنم هم تجربه خودم را بگویم، هم چیزی که در فیدبین با تست واقعی کارگزاری ها و صرافی ها دیده ایم را تبدیل به چند معیار قابل استفاده کنم.
تجربه شخصی: استراتژی خوب روی زیرساخت نامناسب، نتیجه معمولی
من چند مدل استراتژی را در این سال ها تست کرده ام: استراتژی های کوتاه مدت روی سهام با نقدشوندگی بالا، نوسانگیری کوتاه در ارز دیجیتال، و معاملات سوینگ روی فارکس. یک نکته مشترک بین همه اینها بود: در استراتژی های سریع، کیفیت اجرا مهمتر از خیلی چیزهای دیگر است؛ در استراتژی های کندتر، پایداری و هزینه جلو می افتد.
مثال خیلی ساده: اگر شما روی سهم های پرنوسان بورسی کار میکنید و ورود و خروج تان زیاد است، تاخیر 20 ثانیه ای در ثبت سفارش میتواند کل نسبت ریسک به ریوارد شما را به هم بزند. برعکس، اگر یک سرمایه گذار میان مدتی هستید که ماهی یکی دو بار معامله میکنید، شاید آن 20 ثانیه خیلی هم مهم نباشد؛ برای شما مهمتر این است که کارمزدها معقول باشد، گزارش ها شفاف باشد، و سیستم کمتر هنگ کند.
من خودم یک بار استراتژی نسبتا جدی روی یک کارگزاری پیاده کردم که ظاهرش خوب بود؛ پشتیبانی ظاهرا پاسخگو، پنل به روز، اپ موبایل. اما در تست واقعی، مخصوصا در دقایق شلوغ بازار، سفارش ها دیر ثبت میشد. نتیجه اش این بود که روی بک تست همه چیز خوب بود، روی اکانت واقعی بخش زیادی از سود احتمالی عملا سوخت. بعد از آن تجربه، نگاهم به انتخاب کارگزاری عوض شد. سوال دیگر این نبود که "این کارگزاری خوب است یا بد؟" سوال شد: این کارگزاری برای این استراتژی خاص مناسب است یا نه؟
از تجربه تا معیار: چه چیزهایی را باید اندازه بگیریم؟
اگر بخواهم خلاصه کنم، برای جواب دادن به این سوال که چطور بفهمیم یک کارگزاری برای استراتژی معاملاتی ما مناسب است، باید چهار محور را با هم ببینیم. این چهار مورد هم تجربه من است، هم عملا همان چیزی است که در فیدبین با داده ریزتر اندازه میگیریم:
1) هزینه ها و کارمزدها 2) سرعت و کیفیت اجرا 3) ابزارها و تجربه کاربری متناسب با نوع استراتژی 4) ریسک طرف مقابل و امنیت (از جنس رگولاتوری و سابقه)
هر کدام از اینها برای همه استراتژی ها وزن یکسان ندارد. اشتباه رایج این است که همه چیز را با یک خط کش بسنجیم. بیایید کمی جزئی تر نگاه کنیم.
هزینه ها و کارمزدها: استراتژی شما با چه فرکانسی معامله میکند؟
کارمزد برای کسی که روزی 30 معامله میکند، موضوع مرگ و زندگی است؛ برای کسی که سالی 5 معامله میکند، مهم است اما حیاتی نیست. نکته اینجاست که فقط کارمزد رسمی مهم نیست؛ کارمزدهای غیر مستقیم و هزینه های پنهان هم روی نتیجه شما اثر میگذارند.
چطور هزینه ها را با استراتژی خودتان تطبیق دهید؟
اگر اسکالپر یا نوسانگیر کوتاه مدت هستید:
- کارمزد معامله و تخفیف ها را با یک اکسل ساده روی حجم معاملات تقریبی ماهانه خودتان شبیه سازی کنید.
- هزینه های غیرمعاملاتی مثل هزینه نگهداری، واریز/برداشت، تبدیل ارز (در فارکس و کریپتو) را هم حساب کنید.
- ببینید آیا کارگزاری به شما امکان استفاده از طرح های تخفیف یا پلن های حرفه ای میدهد یا نه.
اگر سرمایه گذار میان مدت یا بلندمدت هستید:
- کارمزد برای شما مهم است، اما شاید مهمتر از آن شفافیت ساختار هزینه ها باشد.
- حواستان به هزینه های جانبی مثل کارمزد صندوق ها، کارمزد تبدیل ارز، و کارمزد برداشت های مکرر باشد.
اینجا به نظرم استفاده از یک منبع مقایسه بیطرف کمک زیادی میکند. مثلا در فیدبین یک صفحه تحلیلی از بهترین کارگزاری بورس بر اساس پشتیبانی، خدمات، و کارمزدها وجود دارد که میتوانید برای شروع، از آن به عنوان نقطه مرجع استفاده کنید و بعد با نیاز خودتان تطبیق دهید. تایید نهایی را اما همیشه روی استراتژی خودتان انجام دهید، نه روی لیست کلی.
سرعت، پایداری و کیفیت اجرا: اینجاست که استراتژی های سریع میبازند یا میبرند
در استراتژی های کوتاه مدت، من شخصا همیشه اول این سوال را میپرسم: این کارگزاری در شلوغ ترین وضعیت بازار، چطور سفارش من را اجرا میکند؟
منظور از کیفیت اجرا چند چیز است:
- سرعت ثبت و ارسال سفارش
- پایداری سامانه در دقایق شلوغ مثل پیش گشایش یا باز شدن سهم های پرتقاضا
- نزدیکی قیمت اجرا به قیمتی که شما روی آن کلیک کرده اید
- در فارکس و کریپتو، میزان اسلیپیج و ریکوت
چطور اینها را واقعا تست کنید؟
تجربه خودم این بوده که تا وقتی روی اکانت واقعی و با پول واقعی تست نکنید، تصویر کامل ندارید. پیشنهاد عملی:
- یک حساب کوچک در کارگزاری باز کنید، نه با پول سنگین؛ فقط برای تست.
- در چند روز شلوغ بازار (یا زمان خبرهای مهم در فارکس و کریپتو) چند سفارش کوچک ثبت کنید.
- زمان بین کلیک شما تا ثبت سفارش را تقریبا اندازه بگیرید. لازم نیست میلی ثانیه ای باشد، در حد تقریبی هم کمک میکند.
- ببینید چند بار با خطای سیستم، قطعی، یا تاخیر عجیب مواجه میشوید.
اگر استراتژی شما روی تایم فریم های بالاتر است، مثلا سوینگ ترید چندروزه یا چند هفته ای، حساسیت شما به این موضوع کمتر است، اما باز هم قطعی های مکرر میتواند ضرر بزند. در فیدبین برای همین است که در مدل امتیازدهی، بخشی از نمره به "سرعت و پایداری" اختصاص داده شده و ما عملا با حساب واقعی این را تست میکنیم، نه فقط با ادعای کارگزاری.
ابزارها، داده و UX: استراتژی شما به چه زیرساختی احتیاج دارد؟
یکی از اشتباه های رایج این است که همه دنبال شیک ترین پنل میگردند؛ در حالی که مهم این استراتژی شما به چه ابزارهایی نیاز دارد. من اگر روی سهام ایران استراتژی مبتنی بر فیلترنویسی و تابلوخوانی دارم، کارگزاری ای که فیلترنویسی خوب، دیده بان قابل شخصی سازی و داده های لحظه ای پایدار میدهد، برایم خیلی مهم است. اگر روی فارکس روی چند جفت ارز خاص و پرایس اکشن روی متاتریدر کار میکنم، مهمتر این است که اجرا روی پلتفرم کلاسیک بدون دردسر باشد.
چند سوال که قبل از انتخاب کارگزاری از خودتان بپرسید
1) استراتژی من بیشتر به چه چیزی وابسته است؟
- نمودار و ابزار تکنیکال پیشرفته؟
- داده بنیادی و گزارش های مالی؟
- دفتر سفارش، عمق بازار و سرعت تابلو؟
2) چقدر از موبایل معامله میکنم و چقدر از دسکتاپ؟
- اگر عمده معاملات شما روی موبایل است، کیفیت اپ کارگزاری عملا بخش مهمی از تجربه شماست.
- بعضی کارگزاری ها پنل وب خوبی دارند اما اپ آنها ضعیف و کند است. این را باید جداگانه تست کنید.
3) نیاز من به ابزارهای جانبی چقدر است؟
- آیا به واچ لیست پیشرفته، هشدار قیمتی، یا ادغام با ابزارهای تحلیلی نیاز دارید؟
- آیا گزارش گیری از تاریخچه معاملات برای شما مهم است (مثلا برای بررسی عملکرد استراتژی)؟
من شخصا برای استراتژی های جدی تر، همیشه یک بار مینشینم و چند معامله فرضی روی پنل کارگزاری انجام میدهم؛ بدون این که سفارش واقعی بفرستم، فقط برای این که ببینم مسیر ورود سفارش، ویرایش، و خروج چقدر سر راست است. اگر در معامله فرضی گیج میشوم، در لحظه واقعی بازار قطعا مشکل بیشتر میشود.
امنیت، رگولاتوری و سابقه: ریسک طرف مقابل را فراموش نکنید
بعضی معامله گران چون تمرکزشان روی سود است، ریسک طرف مقابل را خیلی جدی نمیگیرند؛ مخصوصا در بازارهایی مثل فارکس و ارز دیجیتال که گزینه های زیادی وجود دارد. اما اگر حجم سرمایه شما قابل توجه باشد، این سوال مهم است: این کارگزاری یا صرافی در برابر من چه تعهدی دارد و چه نظارتی روی آن وجود دارد؟
در بورس ایران، بحث رگولاتوری تا حدی روشن تر است، اما باز هم سابقه قطعی سیستم، مشکلات واریز و برداشت، کیفیت پاسخگویی پشتیبانی، و شفافیت روی کارمزدها، همه جزو فاکتورهایی است که باید ببینید. در فارکس و کریپتو، موضوع رگولاتوری و نظارت بین المللی، مدل نگهداری دارایی ها و سابقه امنیتی، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
من خودم همیشه یک چک لیست ساده دارم:
- مجوز یا وضعیت رگولاتوری این مجموعه چیست؟
- سابقه قطعی ها و شکایت های جدی کاربران در چند سال اخیر چگونه بوده؟
- فرآیند واریز و برداشت چقدر شفاف و قابل پیشبینی است؟
- در صورت به مشکل خوردن، آیا کانال ارتباطی واقعی برای پیگیری دارم یا نه؟
جمع بندی عملی: قبل از اعتماد کامل، یک فاز تست طراحی کنید
اگر بخواهم خلاصه و کاربردی بگویم، جواب سوال "چطور بفهمیم یک کارگزاری برای استراتژی معاملاتی ما مناسب است؟" چیزی شبیه این است:
- استراتژی خودتان را روی کاغذ روشن کنید دوره نگهداری، تعداد معاملات در ماه، حساسیت به سرعت اجرا، نیاز به ابزار تحلیلی، و حجم تقریبی سرمایه را مشخص کنید.
- بر اساس استراتژی، وزن معیارها را تعیین کنید مثلا برای نوسانگیر کوتاه مدت: سرعت و پایداری 40 درصد، کارمزدها 30 درصد، ابزارها 20 درصد، امنیت و رگولاتوری 10 درصد. برای سرمایه گذار میان مدت: امنیت و شفافیت 30 درصد، کارمزدها 30 درصد، ابزارها و گزارش ها 25 درصد، سرعت و پایداری 15 درصد.
- از یک منبع مقایسه بیطرف نقطه شروع بگیرید لیست ها و تحلیل های مقایسه ای، مثل تحلیل های فیدبین روی کارگزاری ها و صرافی ها، کمک میکنند دایره انتخاب اولیه را کوچک کنید.
- یک حساب تست با پول کم باز کنید چند هفته با همان سبک معاملاتی واقعی خودتان روی حجم کوچک کار کنید و تجربه خودتان را با انتظارتان مقایسه کنید.
- اگر لازم بود، دو کارگزاری نگه دارید خیلی وقت ها بهترین راه این است که یک کارگزاری را برای معاملات سریع نگه دارید، یکی را برای سرمایه گذاری یا صندوق ها. الزامی نیست همه استراتژی ها را با یک کارگزار اجرا کنید.
یک قدم برای انتخاب دقیق تر
اگر در مرحله ای هستید که میخواهید کارگزاری یا صرافی خودتان را عوض کنید، یا برای یک استراتژی جدید دنبال زیرساخت مناسب تر هستید، پیشنهاد من این است:
- اول یک بار دیگر استراتژی خودتان را مکتوب کنید؛ شفافتر از چیزی که در ذهن تان هست.
- بعد سراغ مقایسه داده محور بروید؛ نه بر اساس تبلیغات یا تجربه یکی دو نفر در جمع دوستان.
- در نهایت، حتما یک فاز تست واقعی، با پول کم اما رفتار واقعی، برای هر کارگزاری در نظر بگیرید.
در فیدبین تلاش ما دقیقا همین است که این بخش مقایسه را از حالت سلیقه ای خارج کنیم و با داده واقعی، تست حساب واقعی و معیارهای یکسان، تصویر واضح تری از نقاط قوت و ضعف هر کارگزاری و صرافی ارائه کنیم. تصمیم نهایی همیشه با خود معامله گر است، اما وقتی عدد و تجربه مستند کنار هم قرار بگیرند، احتمال تصمیم اشتباه کمتر میشود.
یادداشت نویسنده
من این چیزها را فقط از پشت میز ننوشته ام. سالها در بازار سهام ایران، بعد در فارکس و کریپتو معامله کرده ام، با کارگزاری های مختلف کار کرده ام، و در فیدبین به شکل داده محور عملکردشان را دیده ام. هنوز هم باور دارم انتخاب کارگزاری تصمیم هیجان انگیزی نیست، اما اگر جدی گرفته نشود، میتواند نتیجه هر استراتژی خوبی را به سطح متوسط برساند. هدفم از این متن این بود که انتخاب شما کمتر سلیقه ای و بیشتر مبتنی بر ساختار واقعی استراتژی و داده قابل اتکا باشد.
1 دیدگاه